Đề xuất được Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP. Hồ Chí Minh đề cập trong báo cáo về việc triển khai các dự án nhà ở xã hội giai đoạn 2016-2025.

Cụ thể, Sở Quy hoạch Kiến trúc TP. Hồ Chí Minh kiến nghị Bộ Xây dựng sớm rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn thi hành các luật liên quan đến quy hoạch phù hợp với quy định của Luật Quy hoạch.

Sở cũng đề xuất Bộ Xây dựng quy định đặc thù cho TP. Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt có những yêu cầu quản lý khác với nhiều tỉnh, thành có mật độ đô thị hóa chưa cao.

Sở kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu xây dựng hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia về quy hoạch nhằm cung cấp thông tin đồng bộ, thống nhất, đầy đủ, chính xác, kịp thời cho công tác lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh và thực hiện quy hoạch...

Đề xuất nghiên cứu cho phép một chủ đầu tư có nhiều dự án đang được triển khai trên cùng một quận, huyện thì được hoán đổi diện tích đất để xây dựng nhà ở xã hội tập trung vào một dự án nhằm tạo điều kiện cho chủ đầu tư kinh doanh, khai thác và vận hành được thuận lợi hoặc có các quy định, giải pháp khác về cơ chế chính sách thu hút đầu tư...

Đối với UBND TP. Hồ Chí Minh, Sở đề xuất đẩy nhanh tiến độ lập, trình thẩm định và phê duyệt đồ án quy hoạch chung thành phố làm cơ sở phê duyệt các đồ án điều chỉnh, triển khai nhà ở xã hội phù hợp định hướng giai đoạn tới.

Thành phố giao UBND các quận, huyện và TP. Thủ Đức rà soát điều chỉnh các đồ án quy hoạch phân khu 1/2.000 tại địa phương, lập hồ sơ điều chỉnh quy hoạch chi tiết để cập nhật, báo cáo Sở Quy hoạch Kiến trúc định kỳ hàng quý, từ đó báo cáo UBND TP. Hồ Chí Minh.

Theo báo cáo, qua rà soát quá trình triển khai các dự án nhà ở xã hội giai đoạn 2016-2021, sở nhận thấy đa số các đồ án quy hoạch phân khu trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh đã được duyệt hiện nay chưa xác định vị trí, diện tích quỹ đất nhà ở xã hội hoặc chưa cập nhật các dự án nhà ở xã hội.

Việc bắt buộc tất cả dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại tại các đô thị từ loại 3 trở lên phải dành 20% quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội là chưa phù hợp với thực tiễn. Cụ thể, việc yêu cầu tất cả các dự án phải dành quỹ đất nhà ở xã hội mà không căn cứ vào chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quy hoạch đô thị; điều kiện kinh tế, địa lý của từng địa phương… có thể dẫn đến quỹ đất này không được đầu tư, gây mất mỹ quan đô thị, lãng phí nguồn lực đất đai và làm tăng giá nhà ở.

Đối với các dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất nhỏ hơn 2ha tại các đô thị đặc biệt và loại 1, việc dành 20% quỹ đất để xây nhà ở xã hội là không khả thi do không đủ diện tích tối thiểu để đầu tư được một khối nhà ở xã hội độc lập đạt tiêu chuẩn. Quỹ đất này cũng không khả thi nếu chuyển thành nhà ở xã hội dạng thấp tầng do đô thị đặc biệt, loại 1 không khuyến khích loại hình nhà ở này để tiết kiệm quỹ đất. Đồng thời, nếu xây nhà ở xã hội dạng nhà liên kế trong các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị có thể tiềm ẩn các tiêu cực, không công bằng.

Trường hợp người thu nhập thấp vào ở các căn hộ nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại cao cấp, siêu cao cấp thì chỉ tính riêng chi phí quản lý vận hành tòa nhà, các dịch vụ thiết yếu khác trong các dự án này không phù hợp với thu nhập của họ.

Liên quan đến vấn đề này, mới đây, Văn phòng UBND thành phố có thông báo kết luận của Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Bùi Xuân Cường liên quan đến công tác đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên địa bàn.

Theo đó, Phó Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh giao các sở ngành, UBND các quận - huyện và TP. Thủ Đức khẩn trương, nghiêm túc triển khai thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 về một số giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững và chỉ đạo của UBND thành phố về triển khai đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030; trong quá trình triển khai thực hiện có phát sinh khó khăn vướng mắc kịp thời báo cáo UBND thành phố xem xét, chỉ đạo thực hiện theo quy định.

Lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh yêu cầu Sở Xây dựng khẩn trương hoàn thiện cơ sở dữ liệu về tiến độ và quá trình thực hiện của các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh để phổ biến cho các sở ngành, UBND các quận - huyện và TP. Thủ Đức theo dõi, quản lý hiệu lực, hiệu quả, đảm bảo thực hiện xuyên suốt các chỉ tiêu của chương trình, kế hoạch về nhà ở xã hội mà TP. Hồ Chí Minh đã đề ra; nghiên cứu, tham mưu phân khai chỉ tiêu nhà ở xã hội vào chương trình phát triển kinh tế, xã hội của thành phố để có cơ sở phân bổ chi tiêu hàng năm cho các dự án nhà ở xã hội làm cơ sở theo dõi, chỉ đạo điều hành.

Đồng thời, Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các sở ngành và đơn vị có liên quan trước mắt tập trung nghiên cứu xử lý, tháo gỡ đối với nhóm dự án nhà ở xã hội đã có pháp lý rõ ràng, đầy đủ để nhà đầu tư sớm triển khai thực hiện dự án theo quy định.

Đối với nhóm dự án có pháp lý phức tạp, vướng mắc (lưu ý các dự án đang triển khai thi công), cần nghiên cứu kỹ, tham mưu đề xuất giải pháp xử lý đảm bảo chặt chẽ về trình tự, thủ tục, đúng quy định pháp luật, định kỳ 2 tuần một lần, giao Văn phòng UBND thành phố bố trí lịch họp để UBND thành phố xem xét chỉ đạo xử lý cho từng dự án cụ thể.

Sở Xây dựng tiếp tục hoàn chỉnh báo cáo về dự án nhà ở xã hội sử dụng quỹ đất 20% trong các dự án nhà ở thương mại, dự án đầu tư phát triển đô thị.

Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan rà soát, đánh giá lại quá trình triển khai trình tự thủ tục thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội và dự án đầu tư xây dựng lại nhà chung cư cấp D trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh do Sở Xây dựng đề xuất, đã được UBND thành phố thống nhất tại Công văn số 3013/UBND-ĐT ngày 26/8/2022; tham mưu đề xuất giải pháp hoàn thiện quy trình nêu trên, đảm bảo tính khả thi, tăng cường hiệu lực hiệu quả trong công tác phối hợp của các sở ngành, đảm bảo thời gian giải quyết thủ tục đầu tư của các dự án; báo cáo đề xuất trình UBND thành phố.