Tại tọa đàm trực tuyến với chủ đề Data Talk: “Tâm điểm vĩ mô & thị trường chứng khoán quý IV/2023" tổ chức chiều ngày 10/10, các chuyên gia đã đưa ra những nhận định về thị trường chứng khoán quý IV/2023 và năm 2024.

Phát biểu tại toạ đàm, ông Trần Ngọc Báu, Tổng Giám đốc Công ty CP Dữ liệu và Công nghệ Tài chính WiGroup cho rằng, thị trường chứng khoán đang trong giai đoạn điều chỉnh sau 6 tháng tăng điểm liên tục. Diễn biến của chứng khoán Việt Nam cũng đồng pha với xu hướng chung toàn cầu nhưng có phần tích cực hơn. Theo đó, VN-Index vẫn giữ được mức tăng gần 15% sau 9 tháng, khởi sắc hơn các thị trường trong khu vực như: Thái Lan, Philippines, Malaysia.

Nhịp điều chỉnh của thị trường là cơ hội chọn lọc cổ phiếu

Tổng Giám đốc WiGroup cho rằng, trong ngắn hạn, tâm lý nhà đầu tư đang bị tác động bởi những yếu tố đến từ quốc tế và trong nước. Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) vẫn phát đi tín hiệu tiếp tục tăng lãi suất, trong khi Chỉ số DXY mạnh lên khiến dòng vốn đầu tư xoay chiều. Trong nước, động thái phát hành tín phiếu của Ngân hàng Nhà nước, tăng trưởng tín dụng hay những biến số vĩ mô cũng là những yếu tố được giới đầu tư chú ý.

Tuy nhiên, theo ông Báu, nhịp điều chỉnh của thị trường cũng sẽ mở ra cơ hội khi định giá doanh nghiệp ở mức phù hợp hơn. Đặc biệt, mùa báo cáo kết quả kinh doanh quý III sắp tới là thời điểm để nhà đầu tư chọn lọc những doanh nghiệp có triển vọng kinh doanh sáng cửa.

Trong khi đó, lý giải về sự sụt giảm đáng kể của thanh khoản thị trường chứng khoán trong vài tuần gần đây, nhất là sau cú sụt giảm vào phiên ngày 18/8 và thời điểm đầu tháng 9, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho rằng, có 4 yếu tố chính tác động và giải thích lý do tại sao tình hình thanh khoản của thị trường lại sụt giảm mạnh đến như vậy.

Yếu tố đầu tiên đến từ tác động bên ngoài, với kỳ vọng của nhà đầu tư về việc FED sẽ nới lỏng chính sách tiền tệ trở lại, đặc biệt trong 6 tháng cuối năm hoặc động thái về việc dừng tăng lãi suất.

Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua khi tình hình lãi suất bắt đầu có sự gia tăng, giá dầu cũng là một trong những nguyên nhân chính khiến cho áp lực lạm phát tăng lên. Chính vì thế, USD và lợi suất trái phiếu (lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm) đã bắt đầu có mức tăng trưởng trở lại. Khi mức lợi suất trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 10 năm vọt tăng mạnh và dần dần xấp xỉ mức 5% thì đường cong lãi suất đã chuyển trạng thái sang đường cong lãi suất ngược.

Theo ông Minh, trong lịch sử, những yếu tố này luôn luôn có xác suất xảy ra rất cao và là một trong những chỉ báo cho suy thoái và khủng hoảng sẽ xảy ra trong tương lai. Đây là nguyên nhân chính khiến cho tâm lý nhà đầu tư đã bắt đầu có những dấu hiệu chững lại và e ngại về tình hình thị trường ở thời điểm hiện tại.

Yếu tố thứ hai là tác động từ việc đồng USD và lãi suất trái phiếu Mỹ tăng mạnh khiến áp lực tỷ giá trong thời gian sắp tới cũng sẽ gia tăng và việc điều hành tỷ giá sẽ gặp trở ngại hơn.

Do đó, ông Minh cho rằng, khi thị trường đang kỳ vọng rằng tình hình xuất khẩu sẽ tăng trưởng và các yếu tố về vĩ mô có thể sẽ hồi phục trở lại, thì câu chuyện về tỷ giá lại là câu chuyện cản đường đà tăng của thị trường trong thời gian vừa qua

Yếu tố thứ ba theo chuyên gia này là khi tỷ giá tăng mạnh, lượng bán ròng của nhà đầu tư nước ngoài cũng bị ảnh hưởng.

Tính từ đầu năm đến nay, giá trị bán ròng đã xấp xỉ hơn 9.000 tỷ đồng. Đây là lượng giá trị bán ròng khá mạnh từ nhà đầu tư nước ngoài. Áp lực tỷ giá khiến cho nhà đầu tư nước ngoài có sự thận trọng và e ngại với tình hình thị trường chứng khoán hiện tại, khi đồng tiền USD đang có giá trị tốt hơn. Vì vậy, về mặt quản trị danh mục thì bắt buộc nhiều các tổ chức, quỹ đầu tư có khuynh hướng bán ròng ra.

Yếu tố cuối cùng theo ông Minh là yếu tố mang tính thời vụ, khi các doanh nghiệp bắt đầu bước vào mùa công bố kết quả kinh doanh quý III vào tháng 10 này.

Ông Minh cho biết, trong 9 tháng đầu năm 2023, nhà đầu tư kỳ vọng tình hình chi phí vốn của các doanh nghiệp có thể sụt giảm nhờ vào việc hạ nhiệt của đồng USD, nhờ vào việc các ngân hàng trung ương sẽ sớm nới lỏng chính sách tiền tệ trở lại và nhờ việc lãi suất cho vay thực tế của các ngân hàng thương mại sẽ giảm.

Đến thời điểm hiện tại, rõ ràng những kỳ vọng này đã không còn nữa, tình hình chi phí vốn khả năng cao trong thời điểm ngắn hạn khó có thể hạ được. Như vậy, rõ ràng nhà đầu tư sẽ nhìn vào một câu chuyện khác để bù đắp cho chi phí vốn cao hiện nay, đó là tăng trường lợi nhuận của các doanh nghiệp sẽ quay trở lại.

Còn liệu lợi nhuận có tăng trưởng trở lại hay không?. ông Minh cho rằng, vẫn phải chờ vào kết quả kinh doanh quý III/2023 để quyết định nhóm ngành nào là nhóm ngành có thể phân bổ vào trong thời gian tới.

"Giai đoạn hiện tại nhà đầu tư đang bắt đầu có những chiến lược để theo dõi và bắt đầu có động thái để shopping, lựa chọn những nhóm ngành có thể có sự tăng trưởng trong thời gian tới. Chính vì vậy, tình hình thanh khoản của thị trường trong thời gian gần đây đã có sự chững lại", ông Minh nói.

Kỳ vọng vào nhóm bán lẻ, thép, phân bón, thủy sản

Đánh giá về các nhóm ngành có triển vọng phục hồi tốt nhất trong nửa cuối 2023, ông Đào Minh Châu, CFA, Phó Giám đốc Phân tích cổ phiếu SSI Research cho hay, hiện nay nền kinh tế nói chung trong ngắn hạn vẫn còn khó khăn, ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Do đó, số lượng nhóm ngành có tăng trưởng lợi nhuận dương năm nay là không nhiều, trong đó bao gồm thép, chứng khoán, dầu khí, công nghệ.

Về nhóm chứng khoán, theo ông Châu, thanh khoản thị trường quý III/2023 đã tăng 50% so với trung bình năm ngoái, giúp công ty chứng khoán tăng kết quả kinh doanh từ các mảng như môi giới, cho vay.

Còn với nhóm thép, các doanh nghiệp thép hầu như đều ghi lỗ kỷ lục trong năm 2022. Trong nửa cuối năm nay, dự báo các doanh nghiệp thép chưa quay lại mức trung bình nhưng cũng đã cải thiện so với kết quả năm ngoái, các công ty không còn ghi nhận trích lập hàng tồn kho lớn như 2022. Hiện giá thép cũng chỉ mới đi ngang, chưa tăng.

Với nhóm dầu khí, giá dầu đã phục hồi khá tốt trong nửa cuối năm nay. Trong thời gian tới, các tổ chức dự báo lớn đều nhận định giá dầu có thể điều chỉnh về quanh vùng 90 USD/thùng do nhu cầu phục hồi và chính sách cắt giảm của Nga và OPEC+ vẫn còn. Ngoài ra, những xung đột gần đây sẽ là yếu tố có thể hỗ trợ giá dầu trong ngắn hạn.

Sang năm 2024, ông Châu cho biết, SSI Research dự báo tổng lợi nhuận doanh nghiệp tăng 17% so với mức giảm 3% của 2023, và mức tăng trưởng sẽ đến từ nhiều nhóm ngành hơn. Lợi nhuận doanh nghiệp được kỳ vọng cải thiện mạnh trong năm 2024 tại nhiều nhóm ngành như bán lẻ, thép, phân bón, thủy sản.

"Dù vậy, mặt bằng định giá hiện tại đã phản ánh một phần triển vọng phục hồi lợi nhuận. Do đó, nhà đầu tư cân nhắc mua vào ở những nhịp điều chỉnh hơn là mua đuổi", ông Châu lưu ý.