Người “nghèo” mua Nhà ở xã hội không được vay ưu đãi
Thông tin đến MarketTimes, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP. HCM (HOREA) đánh giá thời gian qua, hầu như người mua nhà ở xã hội không vay được tín dụng ưu đãi, mà phải vay tín dụng thương mại với lãi suất khoảng 9%/năm.
Lý giải cho thực trạng trên, ông Lê Hoàng Châu cho rằng để thực hiện chính sách ưu đãi tín dụng về nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở 2014 thì từ năm 2016 đến nay, hàng năm Thủ tướng Chính phủ đều ban hành quyết định lãi suất vay ưu đãi 4,8%/năm để mua, thuê mua nhà ở xã hội tại Ngân hàng Chính sách xã hội.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành quyết định lãi suất vay ưu đãi 4,8 - 5%/năm để mua, thuê mua nhà ở xã hội tại 04 ngân hàng thương mại do Ngân hàng Nhà nước chỉ định (Vietcombank, Vietinbank, Agribank, BIDV).
Tuy nhiên, thực tế Luật Nhà ở 2014 chưa cho phép tổ chức tín dụng do Nhà nước chỉ định cho hộ gia đình, cá nhân vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội chưa bố trí chi ngân sách nhà nước để tái cấp vốn, cấp bù lãi suất cho Ngân hàng chính sách xã hội và 04 ngân hàng thương mại do Ngân hàng Nhà nước chỉ định nên hầu như người mua nhà ở xã hội không vay được tín dụng ưu đãi, mà phải vay tín dụng thương mại với lãi suất khoảng 9%/năm.
Cũng theo ông Châu, chỉ có các trường hợp dư nợ vay ưu đãi mua nhà ở xã hội, nhà ở thương mại có mức giá dưới 1,05 tỷ đồng theo gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng theo Nghị quyết 02/NQ-CP ngày 07/01/2013 của Chính phủ thì mới được tiếp tục áp dụng lãi suất vay ưu đãi.
Cần sớm cập nhật chính sách về ưu đãi lãi suất
Theo ông Lê Hoàng Châu, kinh nghiệm các nước cho thấy, chính sách phổ biến nhất, quan trọng nhất được thực hiện ở nhiều nước là chính sách ưu đãi tín dụng cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội vay với lãi suất thấp, dài hạn.
Hiện nay, tại Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đang tiếp tục quy định chính sách ưu đãi tín dụng cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội, là căn cứ pháp luật để cơ quan có thẩm quyền bố trí nguồn chi ngân sách nhà nước trung hạn để tái cấp vốn, cấp bù lãi suất cho Ngân hàng chính sách xã hội và các tổ chức tín dụng do Ngân hàng Nhà nước chỉ định để thực hiện chính sách ưu đãi tín dụng về nhà ở xã hội.
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, do gặp khó khăn trong việc cân đối nguồn vốn ngân sách nhà nước cấp bù lãi suất cho 04 ngân hàng thương mại được chỉ định (Agribank, Vietcombank, Vietinbank, BIDV), do đó, tính đến hết năm 2020 thì cả 04 ngân hàng thương mại này không được cấp bù lãi suất để thực hiện chính sách nhà ở xã hội.
Ngân hàng chính sách xã hội đến nay được phân bổ 2.163 tỷ đồng tái cấp vốn chỉ bằng 24% tổng nhu cầu vốn 9.000 tỷ đồng trong giai đoạn 2016-2020.
Tại Nghị quyết số 29/2021/QH15 của Quốc hội ngày 28/7/2021 về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 cũng không bố trí chi cấp bù chênh lệch lãi suất cho các ngân hàng thương mại thực hiện cho vay ưu đãi nhà ở xã hội trong giai đoạn 2021 - 2025.
Theo ông Lê Hoàng Châu, chính sách ưu đãi tín dụng cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội được vay với lãi suất thấp (quy định hiện nay là 4,8 - 5%/năm) và được vay dài hạn (quy định hiện nay là tối đa 25 năm) là chính sách chủ yếu, quan trọng nhất trong các chính sách về nhà ở xã hội.
“Có một chính sách phổ biến nhất, quan trọng nhất được thực hiện ở nhiều nước là chính sách ưu đãi tín dụng cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội vay với lãi suất thấp, dài hạn là chính sách quan trọng nhất với các kỳ hạn khác nhau tuỳ theo từng nhóm đối tượng, chủ yếu là phân nhóm theo thu nhập để ưu đãi tín dụng phù hợp, như Luật Nhà ở 2014, Nghị định 100/2015/NĐ-CP và Nghị định 49/2021/NĐ-CP đang cho phép người mua, thuê mua nhà ở xã hội chỉ cần có một phần vốn để thanh toán 20% giá trị hợp đồng mua, thuê mua nhà ở xã hội và được vay ưu đãi 80% giá trị hợp đồng còn lại với lãi suất thấp 4,8 - 5%/năm trong thời hạn tối đa 25 năm”, ông Lê Hoàng Châu nhận định.
Cũng theo vị Chủ tịch HOREA, đối với người có thu nhập thấp hơn và không tích lũy được nguồn lực tài chính để mua, thuê mua nhà ở xã hội thì lựa chọn thuê nhà ở, nên Nhà nước có trách nhiệm phát triển nhà ở xã hội cho thuê để đảm bảo quyền có chỗ ở của công dân, đồng thời khuyến khích cá nhân, hộ gia đình xây dựng nhà cho thuê, nhà trọ với các phòng trọ cho thuê.
“Các chính sách miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, giảm 50% thuế VAT, thuế TNDN, hỗ trợ đầu tư kết nối hạ tầng giúp làm giảm giá thành nhà ở xã hội thấp hơn khoảng 15-20% so với giá thành nhà ở thương mại cùng loại là mức chênh lệch giá đáng kể, nhưng nhờ có chính sách ưu đãi tín dụng cho người mua nhà ở xã hội với lãi suất thấp, dài hạn nên người có thu nhập thấp đô thị mới có đủ điều kiện để tạo lập nhà ở”, ông Châu cho biết.
Từ những vấn đề đặt ra liên quan đến chính sách ưu đãi lãi xuất cho nhà ở xã hội hiện nay, ông Lê Hoàng Châu cho biết, HOREA đã vừa có văn bản kiến nghị Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét trình Quốc hội bổ sung Nghị quyết số 29/2021/QH15 của Quốc hội ngày 28/7/2021 về kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 bố trí chi tái cấp vốn cho Ngân hàng chính sách xã hội, cấp bù lãi suất cho các ngân hàng thương mại được Ngân hàng Nhà nước chỉ định để thực hiện cho vay ưu đãi nhà ở xã hội từ nay đến năm 2025 và để thực hiện mục tiêu phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội trong giai đoạn 2021-2020.
