Thị trường ô tô Việt Nam là một trong những thị trường có tiềm năng lớn trong khu vực Đông Nam Á, với dân số đông, thu nhập tăng, nhu cầu sở hữu xe cao. Tuy nhiên, kinh tế khó khăn, một số lĩnh vực hồi phục, tăng trưởng chưa như kỳ vọng khiến sức mua ảnh hưởng, doanh số bán xe sụt giảm.

Số liệu của Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho thấy, năm 2023, tổng doanh số bán hàng của các thành viên VAMA trên toàn thị trường đạt 301.989 xe, giảm 25% so với năm 2022. Doanh số bán hàng của xe lắp ráp trong nước giảm 20% trong khi xe nhập khẩu giảm 32% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nếu cộng cả doanh số xe Hyundai (do TC Motor sản xuất và phân phối, được công bố riêng), năm 2023, doanh số bán hàng của các thành viên VAMA và TC Motor đạt 369.439 xe, giảm 24% so với năm 2022.

Để tháo gỡ khó khăn cho thị trường ô tô, hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp trong nước, Chính phủ đã có 3 lần áp dụng chính sách giảm phí trước bạ 50%, lần gần nhất có hiệu lực từ 1/7 đến hết năm 2023. Tuy nhiên, không giống 2 lần áp dụng chính sách giảm lệ phí trước đó, thị trường ô tô chưa thể phục hồi và đi lên mà chỉ kìm hãm đà sụt giảm.

Tập đoàn THACO kiến nghị Nhà nước tiếp tục hỗ trợ 50% lệ phí trước bạ cho xe sản xuất trong nước thêm một khoảng thời gian và gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt. Theo THACO, bước sang năm 2024, nếu không có chính sách kích cầu mua sắm, lượng hàng tồn kho dự báo sẽ tiếp tục tăng, làm phát sinh các chi phí như chi phí lưu kho, chi phí bảo quản xe thành phẩm, chi phí sửa chữa, bảo dưỡng xe lưu kho, khiến doanh nghiệp khó có thể duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Đại diện THACO cũng cho biết, từ năm 2020 đến nay, các chính sách của Chính phủ và các Bộ ngành đã kịp thời hỗ trợ, mang lại hiệu quả thiết thực cho doanh nghiệp. Đặc biệt chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ đã góp phần hỗ trợ tài chính cho người dân và doanh nghiệp khi kích cầu tiêu dùng trong nước.

Dự báo phục hồi cả số lượng và giá trị

Trong báo cáo mới phát hành của SSI Research nhận định về thị trường ô tô, chuyên gia SSI Research cho biết, thị trường vẫn sẽ khó khăn trong nửa đầu năm 2024 do nhu cầu tiêu dùng vẫn còn yếu và người mua có tâm lý chờ đợi các mẫu xe mới, nhưng nhìn chung cả năm 2024 thị trường dự kiến sẽ phục hồi cả về số lượng và giá trị nhờ một số động lực như sự phục hồi kinh tế vào nửa cuối năm, các mẫu xe mới ra mắt, tình trạng thiếu chip cho xe ô tô được giải quyết, cũng như lãi suất cho vay ở mức hấp dẫn hơn so với 2023.

“Chúng tôi dự báo mức tăng trưởng doanh số ô tô và xe máy mới trong năm 2024 lần lượt là 9% so với cùng kỳ và 4% so với cùng kỳ”, báo cáo nêu.

Thống kê của SSI Research cho biết, những doanh nghiệp sản xuất dẫn đầu về thị phần năm 2022 như Toyota, Honda ghi nhận thị phần giảm trong năm 2023 trong khi những doanh nghiệp nhỏ hơn (Ford, Kia, Mazda, Mitsubishi) tăng trưởng nhờ chiến lược giá tốt hơn.

Thêm vào đó, các doanh nghiệp sản xuất Trung Quốc cũng đang đưa nhiều thương hiệu vào Việt Nam (Lynk&Co, Haima, MG) và mở nhà máy lắp ráp bắt đầu hoạt động từ năm 2023 (Wuling, Chery). Nguồn lợi nhuận dồi dào từ công ty liên kết của VEA có thể sẽ bị đe dọa nếu các liên doanh Toyota, Honda không có chiến lược tốt để ngăn chặn việc giảm thị phần.

Về thị trường xe điện, SSI Research cho biết, thị trường xe điện tuy nhỏ nhưng cho thấy tiềm năng tăng trưởng. Theo BMI Research, sản lượng tiêu thụ xe điện trong ngành ô tô sẽ ghi nhận mức tăng trưởng kép tới 26% trong giai đoạn 2023-2032, tương đương với sản lượng tiêu thụ hàng năm đạt 65 nghìn xe vào năm 2032.

“Mặc dù đánh giá tích cực với mảng xe điện, nhưng chúng tôi vẫn lưu ý những điểm yếu của xe điện so với xe xăng truyền thống trong mắt người tiêu dùng Việt Nam (giá cả và mức dễ dàng khi mua bán lại, phạm vi hoạt động trong 1 lần sạc, cơ sở hạ tầng trạm sạc ít và thiếu trung tâm dịch vụ sửa chữa). Chúng tôi cho rằng để nhu cầu tăng mạnh hơn thì Chính phủ sẽ phải ban hành nhiều chính sách hỗ trợ hơn”, báo cáo nêu.

Nhận định về năm 2024, đại diện TC Group cho biết, khi các khủng hoảng toàn cầu dần qua đi kèm với những dấu hiệu tích cực của thị trường với các chính sách hỗ trợ hiệu quả của Chính phủ sẽ là cơ sở để hoạt động sản xuất lắp ráp cũng như thị trường ô tô trong nước sẽ khởi sắc và tăng trưởng tốt.

Trong khi đó, THACO đặt mục tiêu, năm 2024, THACO AUTO bán 95.400 xe ô tô các loại, trong đó 76.200 xe du lịch và 19.200 xe tải, bus, chiếm 38% thị phần ô tô trong nước; Xuất khẩu hơn 1.600 xe. Doanh thu hợp nhất là 68.400 tỷ đồng.