Tại cuộc họp Ban chỉ đạo giá đầu tuần này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng kiến nghị xem xét điều chỉnh giá điện để đảm bảo phản ánh biến động của các thông số đầu vào của giá điện, đồng thời để Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có nguồn thanh toán cho chủ đầu tư các nhà máy điện.
“Bộ Công Thương sẽ hướng dẫn Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) điều hành phương án giá điện theo đúng quy định”, đại diện Bộ Công Thương cho biết.
Về lộ trình điều chỉnh giá các mặt hàng thiết yếu, bao gồm cả giá điện, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái yêu cầu các bộ, ngành phải chủ động chuẩn bị tốt phương án điều hành theo lộ trình thị trường.
“Việc tính toán, sớm chuẩn bị các phương án giá, lộ trình điều chỉnh giá các mặt hàng để tránh bị động trong triển khai chính sách. Đồng thời, thời điểm điều chỉnh cần tính toán phù hợp với diễn biến, mặt bằng giá thị trường, bảo đảm mục tiêu kiểm soát lạm phát”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Khả năng điều chỉnh giá điện cũng được nhắc tới tại cuộc họp đầu năm nay của EVN. Theo Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước Nguyễn Hoàng Anh, nếu không tăng giá điện sẽ không giải quyết được khoản lỗ 17.000 tỷ đồng của Tập đoàn này.
Trong năm 2023, giá bán lẻ điện bình quân đã được điều chỉnh tăng 2 lần nhưng không đủ bù đắp được chi phí sản xuất điện. EVN tiếp tục bị lỗ sản xuất, kinh doanh điện năm thứ 2 liên tiếp.
Theo văn bản EVN gửi Bộ Công thương, tính đến hết năm 2023, tập đoàn này ghi nhận lỗ trước thuế hợp nhất khoảng 17.000 tỷ đồng, giảm 9.000 tỷ đồng so với năm 2022.
Tổng giám đốc EVN cho rằng số lỗ trên chủ yếu do giá bán ra của EVN vẫn thấp hơn giá thành. Theo tính toán của EVN, tổng chi phí bình quân các khâu phát điện, truyền tải và phân phối là 2.092,78 đồng/kWh nhưng giá bán điện bình quân là 1.950,32 đồng/kWh. Theo đó, cứ mỗi kWh bán ra, EVN đang chịu lỗ 142,5 đồng.
Nhận định việc tăng giá điện sẽ không ảnh hưởng quá lớn tới mục tiêu đảm bảo chỉ số CPI dưới 4% của Chính phủ, nhưng TS Nguyễn Đức Độ cũng thừa nhận việc tăng giá này sẽ khiến một số doanh nghiệp sản xuất sử dụng nhiều điện và một bộ phận người dân sẽ gặp khó khăn.
Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Đức Độ, nếu kiềm giá điện quá lâu, việc kinh doanh thua lỗ cũng ảnh hưởng tới hoạt động của ngành điện. “Do đó, nhà nước phải tính toán liều lượng và thời điểm điều chỉnh phù hợp để cân bằng lợi ích cả ba bên gồm: doanh nghiệp, người dân và Nhà nước”, ông Độ nói.
Đồng quan điểm, PGS. TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) lưu ý EVN cần phải công khai, minh bạch trong giá mua, bán điện cũng như tình hình kinh doanh để không ảnh hưởng tới tâm lý người dân. “Nếu thấy giá điện chỉ tăng không giảm, người dân sẽ đặt câu hỏi. Đó là vấn đề phải truyền thông để người dân hiểu”, chuyên gia góp ý.
Tuy nhiên, vị chuyên gia cũng cho rằng, giá điện cần tiến tới được điều hành theo cơ chế thị trường, có tăng, có giảm. “Giá xăng dầu, giá than tăng thì điện tăng nhưng khi giảm thì giá điện phải giảm. Từ đó, người dân sẽ thấy tăng giảm cũng bình thường, mỗi lần điều chỉnh sẽ không gây xáo trộn lớn”, ông Thịnh nói.
