Kể từ quý IV/2022, lợi nhuận của các doanh nghiệp bán lẻ đã giảm sút đáng kể do chịu ảnh hưởng từ những khó khăn của kinh tế vĩ mô. Thu nhập của người tiêu dùng giảm dẫn đến phải cắt giảm chi tiêu không thiết yếu, nhất là các mặt hàng ICT và CE (công nghệ thông tin và điện tử gia dụng).

Để kích cầu, các doanh nghiệp bán lẻ ICT và CE phải lao vào "cuộc chiến" giảm giá để thúc đẩy doanh thu, qua đó giảm hàng tồn kho và bảo toàn dòng tiền. Do đó, tỷ suất lợi nhuận của các doanh nghiệp bán lẻ ICT và CE đều bị siết chặt và đã chạm đáy trong nửa đầu năm 2023.

Sang quý III/2023, hầu hết các doanh nghiệp đều kỳ vọng thị trường có sự phục hồi khi bước vào mùa tựu trường và sự ra mắt của sản phẩm iPhone sẽ kéo kết quả kinh doanh thoát đáy. Thực tế, số liệu từ báo cáo tài chính quý III/2023 cũng cho thấy doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp bán lẻ ICT và CE đã có sự cải thiện so với hai quý đầu năm, song vẫn là mức thấp so với cùng kỳ.

Lợi nhuận giảm mạnh, Chủ tịch và Tổng Giám đốc MWG không nhận lương quý III

Trong quý vừa qua, Công ty CP Đầu tư Thế giới Di động (MWG) ghi nhận doanh thu 30.287 tỷ đồng, giảm 5,5% so với cùng kỳ năm trước. Trong quý III, doanh thu của MWG tiếp tục tăng trưởng theo từng tháng. Đặc biệt, trong tháng 9 nhờ bán ra hơn 18.000 sản phẩm iPhone 15, thu về gần 600 tỷ đồng song song với tăng bán máy tính xách tay trong mùa tựu trường, tổng doanh thu của MWG đã lên mức cao nhất từ đầu năm, trong đó, doanh thu hai chuỗi Thế Giới Di Động và Điện Máy Xanh đạt hơn 7.200 tỷ đồng, tăng 7% so với tháng 8/2023.

Dù vậy, do giá vốn tăng nên lợi nhuận gộp của MWG giảm 37,2% so với cùng kỳ năm trước, xuống 5.678 tỷ đồng. Doanh thu hoạt động tài chính tăng 78% lên 619 tỷ đồng nhờ khoản lãi tiền gửi tăng (đến cuối quý III công ty đang có 23.254 tỷ đồng tiền mặt và tiền gửi). Trong khi đó, chi phí tài chính, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp không có nhiều biến động so với cùng kỳ.

Kết quả, MWG báo lãi trước thuế 182 tỷ đồng và lãi sau thuế 38,8 tỷ đồng, giảm lần lượt 87% và 96% so với quý III năm trước. Dù vậy, mức lợi nhuận này vẫn gấp đôi so với quý II và bằng cả hai quý đầu năm 2023 cộng lại.

Lũy kế 9 tháng, MWG ghi nhận doanh thu thuần đạt 86.858 tỷ đồng, lãi sau thuế đạt 77,5 tỷ đồng, lần lượt giảm 15,5% và 97,8% so với cùng kỳ năm trước. Với kết quả này, công ty mới hoàn thành 64% chỉ tiêu doanh thu và vẫn còn cách rất xa mục tiêu lợi nhuận nghìn tỷ đặt ra cho năm nay.

Giải trình việc lợi nhuận suy giảm, MWG cho biết sức mua điện thoại và điện máy nhìn chung vẫn còn yếu và chưa có dấu hiệu hồi phục đáng kể (ngoại trừ một số sản phẩm do yếu tố mùa vụ). Khách hàng dù vẫn có nhu cầu mua sắm, thay thế sản phẩm hư hỏng nhưng dè dặt, cẩn trọng hơn trong các quyết định chi tiết khi tình hình kinh tế còn nhiều biến động.

Đối với các mặt hàng thực phẩm và tiêu dùng nhanh, dược phẩm, xu hướng tiêu dùng tiết kiệm vẫn diễn ra. Tuy nhiên, do bản chất đây là hàng thiết yếu nên các ngành hàng này vẫn đang ghi nhận kết quả kinh doanh ổn định.

Ngoài ra, công ty cũng tiếp tục thực hiện nhiều chương trình khuyến mãi, chấp nhận giảm biên lợi nhuận gộp để thu hút khách hàng và duy trì doanh thu.

Đáng chú ý, với kết quả kinh doanh quý III chưa có nhiều khởi sắc, cả Chủ tịch Hội đồng quản trị (HĐQT) MWG Nguyễn Đức Tài, Thành viên HĐQT kiêm Tổng giám đốc Trần Huy Thanh Tùng và Thành viên HĐQT Đoàn Văn Hiểu Em đều không nhận lương trong quý III. Trong khi ông Đặng Minh Lượm nhận lương gần 100 triệu, duy chỉ có ông Robert Willett "bỏ túi" thêm 1 tỷ đồng trong quý III vừa qua.

Không chỉ thu nhập của lãnh đạo doanh nghiệp bị thu hẹp, trong 9 tháng đầu năm, MWG cũng cắt giảm mạnh hơn 1.300 tỷ đồng chi phí trả cho nhân viên so với cùng kỳ (xuống hơn 6.100 tỷ đồng). Tại thời điểm ngày 30/9/2023, MWG có tổng cộng 68.374 nhân viên, giảm hơn 5.600 người so với thời điểm đầu năm 2023. Ước tính, doanh nghiệp đã chi trung bình khoảng 85,7 triệu đồng cho mỗi nhân viên trong 9 tháng đầu năm 2023, giảm khoảng 13% so với mức trung bình khoảng 98,7 triệu đồng cho mỗi nhân viên của cùng kỳ năm trước.

FRT chưa thoát lỗ, lợi nhuận DGW vẫn “đi lùi”

Với Công ty CP Bán lẻ Kỹ thuật số FPT (FRT) sau quý II/2023 thua lỗ, kết quả kinh doanh quý III đã có bước chuyển biến khi doanh thu hợp nhất tăng 7% so với cùng kỳ, đạt 8.236 tỷ đồng. Trong đó, doanh thu mảng bán lẻ ICT của chuỗi FPT Shop đạt 4.104 tỷ đồng, tăng 14% so với quý II.

Tuy nhiên, theo doanh nghiệp tổng quan thị trường bán lẻ trong quý III vẫn chưa phục hồi so với cùng kỳ năm ngoái, dẫn đến doanh thu lũy kế chuỗi FPT Shop 9 tháng đầu năm 2023 đạt mốc 12.222 tỷ, giảm 20% so với cùng kỳ. Dù vậy, mức giảm này vẫn thấp hơn so với thị trường chung.

Đối với chuỗi dược phẩm, hiệu quả hoạt động nhà thuốc được duy trì, FPT Long Châu vẫn ghi nhận mức doanh thu trung bình/nhà thuốc/tháng ở mức gần 1,1 tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm. Doanh thu lũy kế 9 tháng đạt 11.088 tỷ đồng, tăng 69% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong quý III/2023, FPT Long Châu đánh dấu việc vượt kế hoạch mở mới năm 2023 với 447 nhà thuốc mở mới trong 9 tháng.

Dù doanh thu quý III tăng trưởng, song ngoại trừ chi phí tài chính giảm, hầu hết các chi phí khác của FRT đều tăng so với cùng kỳ, nhất là chi phí bán hàng tăng gần 19% lên 1.029 tỷ đồng nên lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh của công ty chỉ đạt vỏn vẹn 1,4 tỷ đồng. Kết quả công ty vẫn lỗ sau thuế hơn 13 tỷ đồng trong quý III, trong khi cùng kỳ vẫn lãi 85 tỷ. Dù vậy, mức lỗ này cũng đã giảm đáng kể so với mức lỗ sau thuế gần 215 tỷ đồng của quý II trước đó.

Lũy kế 9 tháng, công ty ghi nhận doanh thu thuần đạt 23.160 tỷ đồng, tăng 6,7% so với cùng kỳ, nhưng lợi nhuận sau thuế lại âm 226 tỷ, trong khi cùng kỳ năm ngoái lãi sau thuế 301 tỷ đồng.

Trong bối cảnh sức mua các sản phẩm ICT và CE yếu, “ông lớn” phân phối như Công ty CP Thế Giới Số (Digiworld, DGW) cũng khó để đạt được kết quả kinh doanh khả quan. Quý III/2023, công ty ghi nhận doanh thu thuần giảm 11% so với cùng kỳ, đạt 5.413 tỷ đồng, chủ yếu do hoạt động kinh doanh điện thoại sụt giảm.

Theo DGW lý giải, quý III là quý thấp điểm của mảng điện thoại di động, người tiêu dùng có xu hướng giảm chi tiêu để chuẩn bị cho việc thay mới điện thoại vào quý IV với sự ra mắt của sản phẩm iPhone mới, dẫn đến doanh thu từ mảng điện thoại chỉ đạt 1.774 tỷ đồng, giảm 26% so với cùng kỳ.

Bù lại, quý III lại là mùa kinh doanh cao điểm của mảng máy tính xách tay và máy tính bảng khi học sinh sinh viên mua sắm để chuẩn bị cho năm học mới nên doanh thu mảng này của DGW lại tăng tới 79% so với quý II/2023, đạt 2.398 tỷ đồng.

Doanh thu từ thiết bị văn phòng đạt 907 tỷ đồng, tương đương cùng kỳ và tăng trưởng 25% so với quý II nhờ việc DGW đã hoàn thành việc mua lại 75% công ty Achison, qua đó hợp nhất doanh thu của các sản phẩm thiết bị bảo hộ lao động.

Doanh thu ngành hàng tiêu dùng cũng tăng 78%, đạt 171 tỷ đồng, chủ yếu đến từ việc DGW đã gia nhập ngành hàng đồ uống và phân phối các sản phẩm bia cao cấp từ ABInbev cũng như các sản phẩm soda sữa, nước trái cây từ Lotte Chilsung.

Tuy nhiên, doanh thu mảng thiết bị gia dụng lại giảm 20% so với cùng kỳ, xuống 163 tỷ đồng, do ảnh hưởng bởi nền kinh tế khó khăn, người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu.

Trong kỳ, giá vốn của công ty giảm nhẹ, lợi nhuận gộp đạt 385 tỷ đồng, giảm 5% so với cùng kỳ. Mặc dù doanh thu hoạt động tài chính tăng 22% nhưng các chi phí tài chính, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp cũng đều tăng so với cùng kỳ. Kết quả, DGW báo lãi sau thuế quý III đạt 103,3 tỷ đồng, giảm gần 43% so với quý III năm ngoái.

Lũy kế 9 tháng đầu năm nay, DGW ghi nhận doanh thu thuần đạt 13.968 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế đạt 272 tỷ đồng, lần lượt giảm 22% và 48% so với cùng kỳ. Với kết quả đạt được sau 9 tháng, DGW đã thực hiện 70% kế hoạch doanh thu và 68% kế hoạch lợi nhuận cả năm.

Trái ngược với MWG, tổng số nhân viên tại ngày 30/9/2023 của DGW vẫn tăng 84 người so với đầu năm, lên 717 người, chi phí nhân công cũng tăng 34 tỷ đồng so với cùng kỳ lên 121 tỷ đồng, như vậy ước tính trung bình DGW đã chi trung bình khoảng 168,8 triệu đồng cho mỗi nhân viên trong 9 tháng đầu năm 2023. Mức thu nhập này thậm chí cao hơn thu nhập 9 tháng của các thành viên HĐQT, ban giám đốc và ban kiểm toán công ty (từ 90 đến 123 triệu đồng/người).

Tương tự tại FRT, trong 9 tháng số lượng nhân viên của công ty đã tăng 1.181 người so với đầu năm, lên 16.662 người tại thời điểm cuối quý III/2023. Công ty đã chi gần 1.780 tỷ đồng để trả cho nhân viên trong 9 tháng đầu năm, tăng 25% so với cùng kỳ, tương ứng mỗi nhân viên nhận trung bình 106,8 triệu đồng trong 9 tháng. Trong khi đó, ban giám đốc được trả gần 2,36 tỷ đồng (giảm 15,6% so với cùng kỳ), còn HĐQT và ban kiểm soát không nhận thù lao theo nghị quyết đã được đại hội đồng cổ đông thường niên 2023 thông qua.