Năm 2023 là một năm khó khăn đối với ngành thép khi tổng sản lượng tiêu thụ thép thành phẩm trong nước sụt giảm do ảnh hưởng của nền kinh tế vĩ mô cũng như thị trường bất động sản. Tuy nhiên, tình hình tiêu thụ thép càng về những tháng cuối năm càng có sự cải thiện do nhu cầu thép nội địa tăng lên. Nhờ đó mà kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp ngành thép cũng được kỳ vọng có sự phục hồi.
Lợi nhuận cải thiện trong quý IV/2023
Là doanh nghiệp đầu tiên trong ngành thép công bố báo cáo tài chính hợp nhất quý IV/2023, Công ty CP Thép Vicasa - VNSteel (mã VCA) cho biết, trong quý cuối năm 2023, công ty ghi nhận doanh thu thuần đạt gần 471 tỷ đồng, giảm 6% so với cùng kỳ năm trước, biên lợi nhuận gộp cũng thu hẹp từ 4,2% cùng kỳ về 2,8%.
Tuy nhiên, nhờ tiết giảm được chi phí quản lý doanh nghiệp và chi phí lãi vay thấp hơn cùng kỳ nên Thép Vicasa vẫn báo lãi sau thuế 3,6 tỷ đồng trong quý IV/2023, giảm 45% so với quý IV/2022 nhưng đã cải thiện so với mức lỗ 2,6 tỷ đồng của quý III/2023.
Lũy kế cả năm 2023, Thép Vicasa ghi nhận doanh thu thuần gần 1.725 tỷ đồng, giảm 26% so với năm 2022 và lợi nhuận sau thuế 7,1 tỷ đồng, trong khi năm 2022 lỗ gần 5,9 tỷ đồng.
Dù kết quả kinh doanh của Thép Vicasa chưa thể phản ánh được điều gì về bức tranh lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành thép nhưng vẫn là tín hiệu tích cực cho ngành. Trước đó, dự báo của nhiều công ty chứng khoán cũng cho rằng, lợi nhuận năm 2023 của các "ông lớn" ngành thép dù chưa thể phục hồi mạnh nhưng sẽ cải thiện đáng kể trong quý IV/2023.
Trong một báo cáo hồi tháng 12/2023, SSI Research đánh giá, sản lượng tiêu thụ phục hồi sẽ giúp bù đắp cho việc biên lợi nhuận của Công ty CP Tập đoàn Hòa Phát thu hẹp trong quý IV/2023 so với quý III/2023 do chi phí đầu vào cao hơn.
SSI Research ước tính lợi nhuận ròng cả năm 2023 của Hoà Phát có thể đạt gần 6.150 tỷ đồng, tương đương mức lợi nhuận ròng trong quý IV/2023 của Hoà Phát có thể đạt khoảng 2.300 tỷ đồng, cải thiện mạnh so với mức lỗ 2.000 tỷ đồng trong quý IV/2022 và tăng 15% so với quý III/2023.
Tương tự, Chứng khoán VNDirect dự báo lợi nhuận ròng quý IV/2023 của Hòa Phát có thể đạt 2.616 tỷ đồng, đưa tổng lợi nhuận ròng cả năm đạt khoảng 6.448 tỷ đồng, giảm 23,6% so với kết quả đạt được năm 2022.
Thực tế, báo cáo tình hình sản xuất kinh doanh của Hòa Phát những tháng gần đây cho thấy sản lượng bán hàng liên tục có sự tăng trưởng. Riêng tháng 12/2023, tập đoàn này đã sản xuất 648.000 tấn thép thô, tăng 4% so với tháng trước. Bán hàng các sản phẩm thép cuộn cán nóng (HRC), thép xây dựng và phôi thép đạt 760.000 tấn, tăng 7%. Trong đó, thép xây dựng, thép chất lượng cao là 462.000 tấn, tăng 13% so với tháng 11/2023 và cũng là mức cao nhất từ đầu năm và 20 tháng trở lại đây.
Lũy kế cả năm 2023, Hòa Phát đã sản xuất 6,7 triệu tấn thép thô, giảm 10% so với năm 2022. Sản lượng bán hàng các sản phẩm thép HRC, thép xây dựng, thép chất lượng cao và phôi thép đạt 6,72 triệu tấn, giảm 7%.
Sản lượng bán hàng của Hòa Phát trưởng liên tục từ tháng 5 - 12/2023
Lợi nhuận có thể phục hồi mạnh trong năm 2024
Là ngành mang tính chất chu kỳ, sau khi sản lượng tiêu thụ giảm mạnh vào nửa cuối năm 2022 và nửa đầu năm 2023, ngành thép Việt Nam và thế giới đang bắt đầu xuất hiện những tín hiệu báo hiệu pha phục hồi của một chu kỳ mới.
Trong báo cáo ngành thép mới đây, SSI Research kỳ vọng tổng sản lượng tiêu thụ thép sẽ phục hồi hơn 6% trong năm 2024, trong đó tiêu thụ nội địa đạt mức tăng trưởng gần 7%. Đơn vị phân tích này cho rằng kênh nội địa đã có những dấu hiệu phục hồi đầu tiên vào cuối năm 2023 khi sản lượng tiêu thụ từ tháng 9 đến tháng 11 đã tăng 13% so với cùng kỳ sau khi giảm 20% trong 8 tháng.
Theo SSI Research, dự báo mức tiêu thụ thép trong năm 2024 sẽ được hỗ trợ nhờ tình hình vĩ mô và thị trường bất động sản khởi sắc hơn. Trong chu kỳ trước, tiêu thụ thép xây dựng năm 2013 đã tăng khoảng 3% so với mức đáy năm 2012.
Cùng với đó, hoạt động xuất khẩu thép cũng có khả năng khởi sắc. Dự báo sản lượng xuất khẩu sẽ cải thiện trong quý đầu tiên, do chênh lệch giữa giá thép ở Bắc Mỹ và châu Âu so với giá thép ở Việt Nam ngày càng gia tăng. Ngoài ra, châu Âu kiểm soát chặt hơn việc nhập thép bán thành phẩm do Nga sản xuất trong năm 2024 cũng sẽ hỗ trợ xuất khẩu thép Việt Nam sang châu Âu. Trước đó, trong năm 2023, xuất khẩu thép của Việt Nam đã thể hiện khả năng cạnh tranh rất tốt trong bối cảnh xuất khẩu thép của Trung Quốc tăng mạnh.
Lợi nhuận của các công ty thép có thể đã chạm đáy trong năm 2023 và sẽ phục hồi trong 2-3 năm tới
SSI Research nhận định lợi nhuận của các công ty thép sẽ đạt mức tăng trưởng cao trong năm 2024 từ mức nền thấp năm 2023 nhờ sản lượng tiêu thụ cải thiện, đặc biệt là của Hòa Phát và Hoa Sen. Biên lợi nhuận gộp cũng sẽ tăng trở lại từ mức thấp trong nhiều năm do giá thép nhiều khả năng đã kết thúc xu hướng giảm của những năm trước.
Mức tăng trưởng lợi nhuận cũng có thể cao hơn trong nửa đầu năm 2024 nhờ mức nền lợi nhuận thấp trong nửa đầu năm 2023. Xu hướng phục hồi có thể được duy trì sau năm 2024, mặc dù nhu cầu tiêu thụ và biên lợi nhuận vẫn còn khả năng biến động. Ngoài ra, đơn vị phân tích lưu ý một số yếu tố tiêu cực với doanh nghiệp thép khi chi phí đầu vào tăng có thể làm giảm biên lợi nhuận trong ngắn hạn nếu nhu cầu chậm lại.
SSI Research dự báo lợi nhuận của Hòa Phát sẽ phục hồi mạnh trong năm 2024
Với Hòa Phát, SSI Research kỳ vọng lợi nhuận ròng sẽ phục hồi 80% trong năm 2024, đạt hơn 11.100 tỷ đồng nhờ cả sản lượng tiêu thụ và biên lợi nhuận gộp đều cải thiện. Trong khi, lợi nhuận ròng của Hoa Sen có thể tăng đột biến hơn 20 lần so với mức nền thấp của năm 2023 (mức thấp nhất kể từ năm 2006) lên 775 tỷ đồng.
