Giá nhà đang quá cao so với khả năng chi trả của đại đa số người lao động
Ghi nhận từ các công ty nghiên cứu về thị trường bất động sản cho thấy, phần lớn rổ hàng chung cư mới ra mắt trong năm 2024 vừa qua có giá từ 50 triệu đồng/m2 đến trên 80 triệu đồng/m2. Đáng chú ý, toàn thị trường ghi nhận gần 10.000 sản phẩm chung cư có giá trên 80 triệu đồng/m2 ra mắt trong năm 2024. Số lượng này tăng gấp 3 lần so với năm 2023, cho thấy phân khúc đắt tiền ngày càng áp đảo nguồn cung mới.
Tại thị trường Hà Nội, mức giá sơ cấp căn hộ trung bình trong năm 2024 đạt 70 triệu đồng/m2, các dự án mở bán mới đều có giá từ 60 triệu đồng/m2 trở lên. Các thống kê cho thấy, để có thể mua một căn hộ tại Hà Nội, người dân cần có mức thu nhập tối thiểu dao động từ 45 - 210 triệu đồng/tháng, tùy thuộc vào khu vực nhưng chủ yếu là khu vực xa trung tâm như: Hà Đông, Long Biên, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Gia Lâm…
Giá nhà tăng “chóng mặt”, trong khi thu nhập không tăng tương ứng khiến khả năng chi trả nhà ở tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và một số thành phố lớn trên cả nước liên tục sụt giảm. Điều này khiến cho người có thu nhập ở mức trung bình, có mong muốn sở hữu nhà có thể phải gác lại ước mơ của mình hoặc tìm kiếm cơ hội tại khu vực có chi phí thấp hơn.
Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy, thu nhập bình quân tháng của lao động tại Hà Nội trong quý III/2024 đạt 10,7 triệu đồng/tháng. Do đó, giả định một hộ gia đình có 4 người, trong đó có 2 người trong độ tuổi lao động, tổng thu nhập hộ gia đình sẽ vào khoảng 21,4 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, sau khi trừ chi phí sinh hoạt, thuê nhà, đóng tiền học cho con… khiến việc tích lũy trở nên khó khăn.
Anh N.N.Đ (Gia Lâm, Hà Nội) cho biết, gia đình anh có 3 anh chị em đều đã có gia đình và đang sống chung căn nhà 3 tầng, có diện tích gần 40m2 của bố mẹ. Với thu nhập của 2 vợ chồng chưa đầy 20 triệu đồng/tháng, trong khi việc học hành của các con khá tốn kém và chi phí sinh hoạt tăng cao khiến giấc mơ có nhà riêng của vợ chồng anh chưa thể thành hiện thực.
Cũng ở hoàn cảnh tương tự, anh T.N.G (quê Nam Định) cho biết đã lên Hà Nội làm việc được hơn 10 năm nhưng chưa thể mua nhà vì giá nhà tăng quá cao. Hai vợ chồng anh có tổng thu nhập khoảng 22 – 23 triệu đồng/tháng, nhưng với chi phí sinh hoạt, tiền thuê nhà, tiền học cho 2 con… khiến việc tích lũy với gia đình anh khó khăn hơn rất nhiều.
Báo cáo về về chênh lệch giá nhà và thu nhập bình quân đầu người tại các thành phố lớn thuộc khu vực châu Á được Công ty nghiên cứu thị trường CBRE công bố mới đây cho biết, giá nhà tại hai thành phố lớn nhất của Việt Nam là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh hiện ngang ngửa với nhiều nước trong khu vực nhưng thu nhập bình quân của người lao động lại thấp hơn rất nhiều các nước láng giềng. Chẳng hạn, tại thành phố Kuala Lumpur (Malaysia), giá căn hộ trung bình ngang với Hà Nội, vào khoảng 66 triệu đồng mỗi m2 nhưng thu nhập bình quân đầu người lại lên đến 28.000 USD, cao gấp hơn 4 lần Hà Nội. Với sự chênh lệch này, CBRE cho rằng: “người lao động tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh thậm chí còn khó có cơ hội tiếp cận nhà ở hơn cả Singapore”.
Mở ra cơ hội “có nhà” cho giới trẻ
Trước thực trạng người có được ngôi nhà “mơ ước” đang dần xa tầm tay của nhiều hộ gia đình, đặc biệt là giới trẻ, tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương về tăng trưởng kinh tế (ngày 21/2), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại nghiên cứu, tiếp tục có gói tín dụng ưu đãi cho cả cung và cầu để phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho người trẻ dưới 35 tuổi.
Ngay sau hội nghị, một số ngân hàng đã công bố gói vay ưu đãi được thiết kế riêng cho giới trẻ, ví như: Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) công bố triển khai gói vay “Ngôi nhà đầu tiên” cho người trẻ. Thời gian áp dụng cho khoản vay này có thời hạn lên đến 30 năm, thời gian cố định lãi suất kỳ đầu tiên là 5 năm, lãi suất ưu đãi chỉ từ 5,5%/năm. Đối tượng được vay là nhóm khách hàng trẻ từ 18 - 35 tuổi có công việc ổn định, thu nhập đều đặn hàng tháng.
Tương tự, Ngân hàng TMCP Sài Gòn – Hà Nội (SHB) cũng đưa ra thị trường gói cho vay ưu đãi với lãi suất cạnh tranh, chỉ từ 3,99%/năm, nhằm giúp khách hàng sớm chạm tay vào giấc mơ “an cư, lạc nghiệp”, với trị giá lên tới 16.000 tỷ đồng. Thời gian thực hiện đến ngày 31/12/2025. Khi vay vốn, khách hàng sẽ được vay tối đa 90% giá trị tài sản dự định mua, không giới hạn số tiền vay, miễn trả gốc đến 60 tháng đầu tiên. Đáng chú ý, thời hạn vay lên đến 35 năm.
Ngoài 2 ngân hàng trên, nhiều ngân hàng cũng đang triển khai các gói tín dụng bất động sản với lãi suất hấp dẫn, có thể kể đến như: PVcomBank đang triển khai gói tín dụng vay mua bất động sản với lãi suất từ 3,99%/năm (ưu đãi trong 3 tháng đầu), thời gian vay lên tới 35 năm; BIDV, lãi suất ưu đãi 5-5,5%/năm cố định trong 6 - 12 tháng đầu tiên; Vietcombank áp dụng gói cho vay mua nhà với mức lãi suất cố định từ 5,5 - 5,7%/năm trong 6 - 12 tháng đầu…
Đại diện SHB cho biết, việc triển khai gói tín dụng trên của ngân hàng nhằm bám sát chỉ đạo, định hướng của Thủ tướng Chính phủ về các giải pháp tín dụng hỗ trợ người trẻ có thể mua được nhà. Gói cho vay mua nhà của SHB có mức lãi suất cạnh tranh, bám sát thị trường và đáp ứng nhu cầu thực tế. “Người mua nhà hoàn toàn an tâm khi bớt áp lực trả nợ tiền gốc trong các năm, phương thức trả gốc trước hạn đều đặn, linh hoạt mà không mất thêm phí. Đây cũng là ưu điểm và lợi thế để người mua nhà chủ động về tài chính, ổn định cuộc sống”, đại diện SHB chia sẻ.
Dưới góc nhìn của chuyên gia tài chính - ngân hàng, TS. Nguyễn Trí Hiếu đánh giá cao việc các ngân hàng bắt tay triển khai các tín dụng ưu đãi hỗ trợ người trẻ mua nhà. Tuy nhiên, để giải quyết được bài toán có nhà cho giới trẻ, TS. Nguyễn Trí Hiếu gợi ý chính phủ cần tính tới chủ trương phát hành trái phiếu chính phủ với lãi suất thấp hơn lãi vay thương mại, thời gian vay dài hơi hơn để hỗ trợ người trẻ mua nhà, hỗ trợ doanh nghiệp vay vốn đầu tư dự án nhà ở vừa túi tiền. Theo đó Chính phủ có thể dùng số tiền huy động được từ phát hành trái phiếu chính phủ cho các ngân hàng thương mại vay lại, các ngân hàng sẽ dùng số tiền này cho doanh nghiệp vay đầu tư dự án nhà ở, cho người trẻ vay mua nhà với lãi suất thấp. “Để hỗ trợ người trẻ mua nhà thì lãi suất càng thấp càng tốt”, TS. Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh.
Tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết, ngành Ngân hàng rất quyết liệt dành nguồn lực tài chính 120.000 tỷ đồng của hệ thống để triển khai thực hiện tín dụng nhà ở cho người dân. Tuy nhiên, việc giải ngân chưa được nhiều bởi người dân có thu nhập thấp nhưng không phải ai cũng có mong muốn đi vay để sở hữu nhà. Vì vậy, NHNN đã kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng phối hợp với các địa phương đánh giá nhu cầu sở hữu nhà ở, thuê hoặc thuê mua để có các giải pháp phù hợp. Về phía ngành Ngân hàng sẽ tập trung cấp tín dụng đối với người dân có thu nhập thấp có nhu cầu mua, sở hữu nhà ở và đáp ứng đủ điều kiện vay vốn của ngân hàng.
