Đà tăng trưởng sẽ tiếp tục

Nhìn lại kinh tế Việt Nam năm 2024, trong dự báo mới nhất của Bộ phận Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB (Singapore) về kinh tế Việt Nam quý I/2025 viết, GDP thực tế của Việt Nam trong quý IV/2024 tăng 7,55% so với cùng kỳ năm trước, nối dài đà tăng từ mức 7,43% đã được điều chỉnh trong quý III/2024 và vượt xa kỳ vọng của thị trường.

Với 3 quý liên tiếp đạt kết quả mạnh mẽ, nền kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng 7,09% trong năm 2024, cao hơn đáng kể với mức 5,1% của năm 2023, vượt qua mức dự báo chung là 6,7% và mục tiêu chính thức là 6,5%. Đây là mức tăng trưởng cao nhất kể từ đợt phục hồi sau COVID vào năm 2022 (8,1%).

Cả lĩnh vực sản xuất và dịch vụ đều là động lực chính của tăng trưởng trong quý 4/2024, trong khi hoạt động ngoại thương vẫn duy trì tốc độ mạnh mẽ trong hầu hết năm 2024. Sự gia tăng doanh số ngành bán dẫn kể từ giữa năm 2023 cũng góp phần thúc đẩy xuất khẩu. Hoạt động xuất khẩu đã tăng trưởng trong tháng thứ 10 của năm 2024, ghi nhận mức tăng cả năm là 14% và đảo ngược mức suy giảm 4,6% của năm 2023. Nhập khẩu tăng 16,1% trong năm 2024, giúp Việt Nam đạt thặng dư thương mại lớn thứ 2 với khoảng 23,9 tỷ USD, sau mức kỷ lục 28,4 tỷ USD vào năm 2023. Đây là năm thứ 9 liên tiếp Việt Nam ghi nhận thặng dư thương mại hàng năm, yếu tố quan trọng giúp ổn định tỷ giá VND.

Theo UOB, sự phụ thuộc lớn của Việt Nam vào thương mại quốc tế thể hiện rõ qua những biến động mạnh của tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn 2023 - 2024. Sự sụt giảm xuất khẩu năm 2023 đã kéo tăng trưởng GDP chậm lại đáng kể, trong khi đà bứt phá của xuất khẩu năm 2024 giúp nền kinh tế đạt kết quả tốt nhất kể từ năm 2022. Bản chất nền kinh tế có độ mở cao của Việt Nam được thể hiện qua giá trị xuất khẩu chiếm khoảng 90% GDP vào năm 2024 – mức cao thứ hai trong ASEAN, chỉ sau Singapore (174%) và cao hơn Malaysia (69%) ở vị trí thứ ba.

“Tuy nhiên, mức độ mở cao này đồng nghĩa với việc Việt Nam dễ bị tổn thương trước những gián đoạn và xung đột trong thương mại quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump tập trung các biện pháp giải quyết vấn đề mất cân bằng thương mại”, các chuyên gia của UOB nhận định và lưu ý: “thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam đã tăng gần gấp 4 lần kể từ năm 2016, lên 124 tỷ USD vào năm 2024”.

Trước bối cảnh này, ngày 19/2 vừa qua, Quốc hội đã điều chỉnh nâng mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 lên "ít nhất 8%" và hướng tới mục tiêu tăng trưởng "hai con số" trong giai đoạn 2026-2030, trong khi dự báo chính thức vẫn ở mức 6,5-7%. Các chuyên gia UOB cho rằng, dù mức tăng trưởng GDP 8% hoặc cao hơn là khả thi nhưng chỉ với xuất khẩu và sản xuất sẽ không đủ để thúc đẩy nền kinh tế đạt mức tăng trưởng vượt trội như vậy.

Do đó, Việt Nam sẽ cần tăng cường đầu tư vốn, đặc biệt từ khu vực đầu tư công, không chỉ để mở rộng tăng trưởng, mà còn để giảm thiểu tác động tiêu cực nếu thương mại gặp suy thoái. Tỷ lệ đầu tư vốn của Việt Nam đã duy trì quanh mức 30% GDP trong ít nhất một thập kỷ qua. Trong khi đó, tổng vốn đầu tư của Trung Quốc vẫn luôn duy trì trên 40% GDP trong cùng giai đoạn. Điều này cho thấy Việt Nam đang đầu tư ở mức thấp hơn so với nước láng giềng lớn và rõ ràng có cơ sở để đẩy mạnh đầu tư công, nhất là khi Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong tương lai.

“Xét đến các yếu tố trên, chúng tôi duy trì quan điểm lạc quan nhưng thận trọng về triển vọng của Việt Nam. Chúng tôi giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP cả năm 2025 ở mức 7,0%, với giả định GDP quý I/2025 đạt 7,1%. Đến năm 2026, tốc độ tăng trưởng GDP dự kiến sẽ tăng lên 7,4%, nhờ vào các biện pháp cải thiện hiệu quả của Chính phủ”, các chuyên gia của UOB đưa ra dự báo.

Duy trì sự ổn định của chính sách tiền tệ

Với nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2024 và kéo dài sang năm 2025, cùng với việc Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) có xu hướng giữ nguyên chính sách, UOB cho rằng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) không chịu áp lực phải nới lỏng chính sách trong ngắn hạn. Trong khi đó, lạm phát đã tăng lên 3,6% trong năm 2024 từ mức 3,26% của năm 2023, dù vẫn thấp hơn mục tiêu 4,5%.

Tuy nhiên, với nguy cơ căng thẳng thương mại gia tăng trên toàn cầu trong nhiệm kỳ thứ 2 của Tổng Thống Mỹ Donald Trump và sức mạnh của đồng USD trở thành mối lo ngại mới, NHNN dự kiến sẽ theo dõi chặt chẽ các áp lực giảm giá đối với VND. “Do đó, quyết định hợp lý nhất ở thời điểm hiện tại là duy trì lãi suất tái cấp vốn ở mức 4,50%”, các chuyên gia UOB nêu quan điểm.

Diễn biến tỷ giá trên thị trường cho thấy, VND đã giảm xuống mức thấp kỷ lục khoảng 25.600 VND đổi 1 USD vào đầu tháng 3/2025, sau khi NHNN tăng giá bán USD cho các ngân hàng từ 25.450 VND/USD lên 25.698 VND/USD, đánh dấu lần điều chỉnh đầu tiên kể từ tháng 10 năm ngoái. Từ đây, xu hướng vẫn nghiêng về khả năng VND tiếp tục suy yếu do những bất ổn liên quan đến tăng trưởng của Trung Quốc và chính sách thuế quan.

Mặc dù tỷ giá USD/VND đang đối mặt với nhiều áp lực nhưng các chuyên gia của UOB cũng chỉ ra một số yếu tố có thể giúp giảm áp lực mất giá của VND như triển vọng tăng trưởng nội địa mạnh mẽ và cam kết của NHNN trong việc đảm bảo “ổn định tỷ giá”.