Thống nhất với Báo cáo giám sát về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023, các đại biểu Quốc hội đã đánh giá cao những việc đã làm được của Quốc hội, Chính phủ. Tuy nhiên, các đại biểu chỉ rõ công tác này vẫn còn tồn tại, hạn chế cần được nghiên cứu kỹ lưỡng và có giải pháp khắc phục hiệu quả.
Khoảng 60% dự án bất động sản gặp khó khăn thủ tục hành chính
Theo Đại biểu Huỳnh Thị Phúc, Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, thực tế thị trường bất động sản đang còn nhiều tồn tại, đó là giá bất động sản cao so với thu nhập của người dân và thiếu hụt nguồn cung nhà ở xã hội (NOXH). “Giá bất động sản đã vượt xa mức thu nhập của đại bộ phận người dân, tạo ra áp lực an cư xã hội lớn. Nguồn cung tập trung chủ yếu vào các dự án bất động sản cao cấp, trong khi nguồn cung NOXH lại thiếu hụt so với nhu cầu”, đại biểu Phúc nói.
Bên cạnh đó còn bất cập về quy hoạch và thủ tục đầu tư. Khoảng 60% dự án bất động sản gặp khó khăn trong tổ chức thực hiện do vướng mắc về quy hoạch và thủ tục hành chính. Ngoài ra còn khó khăn về huy động nguồn vốn và rủi ro tài chính, nhất là các doanh nghiệp bất động sản nhỏ và vừa.
Về chính sách tín dụng, Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho rằng, do chính sách của Nhà nước trên các lĩnh vực như tài chính, ngân hàng, đất đai... cho NOXH chưa khuyến khích cho nhà đầu tư, gói tín dụng 120 ngàn tỷ chậm được giải ngân, nhiều văn bản pháp quy còn chồng chéo nhau, chưa rõ ràng, nhiều địa phương chưa đạt tỷ lệ về NOXH theo quy định.
Việc thực hiện đầu tư xây dựng 1 triệu căn hộ NOXH giai đoạn 2021-2030 chưa đạt yêu cầu, có địa phương mới bước đầu triển khai do nguồn vốn ngân sách còn khó khăn, phần lớn là từ nguồn xã hội hoá, xây dựng nhà trọ cho người dân thuê do hộ gia đình cá nhân thực hiện.
Còn Đại biểu Lê Thị Thanh Lam, Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang đánh giá, số lượng dự án NOXH còn khá khiêm tốn so với nhu cầu nhà ở của người dân trong cả nước. Một trong những nguyên nhân là do nhiều tỉnh, thành phố chưa bố trí quỹ đất độc lập để phát triển NOXH và việc phát triển NOXH chủ yếu phụ thuộc vào quỹ đất là 20% trong dự án nhà ở thương mại, nhưng triển khai còn nhiều bất cập, vướng mắc.
Theo Đại biểu Lê Thị Thanh Lam, nhiều nhà đầu tư cho rằng dù đã có chính sách ưu đãi của nhà nước nhưng chính sách lại chưa thực sự khuyến khích, thu hút nhà đầu tư khi nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách nhà nước cho các chương trình tín dụng đãi ngộ NOXH còn thấp, chưa huy động được mạnh mẽ nguồn lực xã hội tham gia.
“Thủ tục thực hiện các dự án NOXH rất phức tạp và có nhiều loại thủ tục hơn so với các dự án nhà ở thương mại. Mặt khác, nguồn cung cấp NOXH hiện nay còn nhiều hạn chế; tình trạng dư thừa quỹ đất nhà ở thương mại nhưng lại thiếu quỹ đất ở và NOXH còn chậm được khắc phục…”, đại biểu Lam nhấn mạnh.
Cần giải pháp đột phá đẩy nhanh nhà ở xã hội
Bày tỏ băn khoăn trước tình trạng mục tiêu về phát triển NOXH trong Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 chưa đạt được. Đại biểu Mai Văn Hải - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa đề nghị Chính phủ tiếp tục quan tâm chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, các điểm nghẽn trong thực hiện các chính sách pháp luật về nhà ở xã hội trong lĩnh vực đầu tư đất đai, quy hoạch, sửa đổi các chính sách thu hút để thu hút các nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo thực hiện tốt việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, cấp huyện ưu tiên để bố trí quỹ đất cho nhu cầu NOXH.
Đồng thời, phải thực hiện bố trí ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương thỏa đáng để đầu tư xây dựng NOXH, hoàn thiện các cơ thế chế, chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tham gia phát triển NOXH cho công nhân ở các khu công nghiệp để giải quyết nhu cầu nhà ở của công nhân lao động. Chỉ đạo tháo gỡ khó khăn để các nhà đầu tư, người có thu nhập thấp, công nhân lao động được tiếp cận với vốn vay để đầu tư cũng như là mua NOXH.
Để tạo điều kiện cho người dân dễ tiếp cận với NOXH cần hoàn thiện hành lang pháp lý và nhà ở xã hội, Đại biểu Lê Thị Thanh Lam đề xuất, Quốc hội, Chính phủ đẩy nhanh việc thực hiện dự án NOXH, nhà ở cho công nhân, người lao động có thu nhập thấp. Bảo đảm bố trí đủ nguồn vốn ngân sách nhà nước để thực hiện chính sách phát triển NOXH, trong đó có chương trình hỗ trợ NOXH cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và NOXH cho người có thu nhập thấp tại đô thị; cải cách chính sách xét duyệt cho vay, tránh tình trạng chính sách rất hay nhưng lại phải trải qua “rừng thủ tục”.
Cùng với đó, Ngân hàng chỉ đạo ngân hàng chính sách xã hội nghiên cứu xây dựng và cung cấp gói tín dụng cho người mua NOXH với thời hạn 10-20 năm, lãi suất ưu đãi từ 3-5%.
Ngoài ra, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, đảm bảo việc thực thi chính sách nhà ở xã hội đúng quy định của pháp luật; có giải pháp ngăn chặn, phòng ngừa, xử lý nghiêm các sai phạm cố tình trục lợi chính sách…
Các đại biểu tham gia thảo luận đều đề nghị cần cơ cấu lại quy hoạch và tạo quỹ đất ưu tiên cho nhà ở xã hội, trong đó, xây dựng quy hoạch đồng bộ, dài hạn, đặc biệt tại các đô thị lớn và khu vực có nhiều khu công nghiệp, với ít nhất 30% diện tích đất phát triển bất động sản ưu tiên cho NOXH. Cần phân cấp, phân quyền cho địa phương trong phê duyệt dự án nhà ở xã hội.
Liên quan đến tín dụng, Đại biểu cũng đề xuất thành lập quỹ tín dụng phát triển NOXH với cơ chế quản lý phù hợp. Có chính sách ưu đãi về thuế và hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp phát triển NOXH.
Ngoài ra, cần tăng cường công tác kiểm soát giá bán, giá thuê mua NOXH được đầu tư xây dựng không bằng vốn đầu tư công, nguồn tài chính công đoàn, kiểm soát chặt chẽ chất lượng NOXH.
