Dự thảo nhằm cập nhật khái niệm, mở rộng phạm vi điều chỉnh, siết điều kiện cấp phép và tăng cường giám sát các hoạt động liên quan đến vàng miếng, vàng nguyên liệu và vàng trang sức mỹ nghệ.

Mở rộng phạm vi điều chỉnh và khái niệm vàng miếng

Theo Dự thảo, phạm vi điều chỉnh được bổ sung hoạt động sản xuất vàng miếng do sẽ xóa bỏ việc độc quyền Nhà nước về sản xuất vàng miếng. Theo đó phạm vi điều chỉnh bao gồm: sản xuất, gia công, kinh doanh vàng trang sức – mỹ nghệ; sản xuất, mua bán vàng miếng; xuất nhập khẩu vàng; các hoạt động kinh doanh vàng khác như giao dịch vàng tài khoản và phái sinh vàng.

Khái niệm vàng miếng cũng được định nghĩa rõ hơn là sản phẩm vàng được dập thành miếng, có đóng chữ, số thể hiện khối lượng, chất lượng, ký mã hiệu của doanh nghiệp hoặc tổ chức tín dụng được Ngân hàng Nhà nước cấp phép sản xuất, bao gồm cả vàng miếng do Ngân hàng Nhà nước trực tiếp tổ chức sản xuất.

Các điều kiện sản xuất vàng miếng

Dự thảo bổ sung Điều 11a, quy định điều kiện chặt chẽ để được cấp phép sản xuất vàng miếng.

Cụ thể, đối với doanh nghiệp phải có giấy phép kinh doanh vàng miếng, vốn điều lệ tối thiểu 1.000 tỷ đồng, không đang bị xử phạt hành chính (hoặc đã khắc phục hậu quả), có quy trình sản xuất nội bộ rõ ràng.

Đối với tổ chức tín dụng, ngoài giấy phép kinh doanh vàng miếng, yêu cầu vốn điều lệ từ 50.000 tỷ đồng trở lên và đáp ứng các điều kiện tương tự doanh nghiệp.

Ngân hàng Nhà nước sẽ quy định cụ thể về thủ tục, hồ sơ cấp phép sản xuất vàng miếng.

Quản lý chặt xuất nhập khẩu vàng

Dự thảo đề xuất Ngân hàng Nhà nước căn cứ vào mục tiêu chính sách tiền tệ và cung – cầu vàng để xác định hạn mức nhập khẩu hàng năm, đồng thời cấp phép từng lần cho các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng được phép sản xuất vàng miếng.

Đáng chú ý, chỉ được nhập khẩu vàng từ các nhà sản xuất đạt chuẩn LBMA (Hiệp hội Thị trường vàng London). Các đơn vị nhập khẩu phải: Công bố rõ tiêu chuẩn áp dụng, hàm lượng, khối lượng sản phẩm; Chịu trách nhiệm về chất lượng công bố; Xây dựng quy định nội bộ và biện pháp an toàn xuất nhập khẩu; Minh bạch quy trình bán vàng nguyên liệu và thông tin quyền – nghĩa vụ của khách hàng.

Vàng miếng và vàng nguyên liệu nhập khẩu chỉ được sử dụng cho các mục đích như: sản xuất vàng miếng, sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ, hoặc bán lại cho đơn vị được cấp phép.

Các tổ chức cũng phải xây dựng hệ thống lưu trữ và kết nối dữ liệu xuất nhập khẩu với cơ quan quản lý.

Giao dịch mua bán vàng từ 20 triệu đồng phải chuyển khoản

Dự thảo quy định mọi giao dịch mua bán vàng từ 20 triệu đồng trở lên phải thực hiện thông qua tài khoản ngân hàng, nhằm tăng cường minh bạch và kiểm soát dòng tiền.

Ngoài ra, hoạt động mua bán vàng nguyên liệu giữa tổ chức tín dụng và doanh nghiệp phải sử dụng hóa đơn điện tử, lưu trữ và kết nối dữ liệu giao dịch với cơ quan chức năng.

Tăng cường trách nhiệm quản lý dữ liệu

Các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng kinh doanh vàng miếng có trách nhiệm: Ban hành quy định nội bộ về giao dịch vàng miếng; Công khai quyền và nghĩa vụ của khách hàng; Lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu giao dịch; Kết nối cung cấp thông tin cho cơ quan chức năng khi có yêu cầu.

Phân công rõ trách nhiệm quản lý Nhà nước

Dự thảo cũng làm rõ vai trò của các bộ, ngành và địa phương trong quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Trong đó, Ngân hàng Nhà nước giữ vai trò nòng cốt, được giao thẩm quyền lớn trong xây dựng chiến lược thị trường vàng, can thiệp bình ổn, bổ sung vàng vào dự trữ ngoại hối, cấp và thu hồi các loại giấy phép kinh doanh vàng, kiểm tra – thanh tra hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu vàng.

Bộ Công Thương chủ trì kiểm tra sản xuất và kinh doanh vàng trang sức – mỹ nghệ. Bộ Tài chính phối hợp xây dựng chính sách thuế và hướng dẫn đăng ký kinh doanh vàng. Bộ Khoa học & Công nghệ ban hành tiêu chuẩn chất lượng và phương tiện đo lường. Thanh tra Chính phủ chịu trách nhiệm thanh tra toàn diện hoạt động kinh doanh vàng.

Bộ Công an xử lý vi phạm pháp luật và các hành vi buôn lậu vàng. UBND cấp tỉnh/thành phố thực hiện quản lý tại địa phương.

Dự thảo sửa đổi Nghị định 24 đang trong quá trình lấy ý kiến và hoàn thiện, với mục tiêu thiết lập hành lang pháp lý đầy đủ, hiện đại hóa quản lý thị trường vàng, đồng thời đảm bảo an toàn hệ thống tài chính, chống đầu cơ và minh bạch hóa giao dịch.