Tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 11 diễn ra vào chiều ngày 6/12, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, cần thiết duy trì quy định giá điện theo bậc thang bởi do tính chất đặc thù của loại hàng hóa này là sản xuất và tiêu thụ đồng thời, lưu trữ điện năng tốn kém.
Theo phương án giá được Bộ Công Thương đưa ra, giá điện các bậc thang 1-5 được tính bằng 90-180% giá bán lẻ điện bình quân 2.006,79 đồng một kWh (mức điều chỉnh từ ngày 9/11). Như vậy, giá thấp nhất (bậc 1) khoảng 1.806 đồng một kWh và cao nhất (bậc 5) là 3.612 đồng một kWh. Các mức giá này chưa bao gồm thuế VAT.
Với phương án giá sinh hoạt theo 5 bậc, theo ông Hải, sẽ phản ánh chi phí, tức phân bổ chi phí đến từng nhóm khách hàng sử dụng; giúp hạn chế một phần tiền điện phải trả tăng cao trong những tháng đổi mùa. Chênh lệch giữa bậc 1 và 5 là hai lần, phù hợp với xu thế chung của thế giới nhằm khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả.
Các hộ dùng điện dưới 710 kWh một tháng, khoảng 98% số hộ dùng điện, sẽ phải trả ít tiền điện hơn. Ngược lại, hộ dùng điện nhiều, trên 711 kWh một tháng, chiếm khoảng 2% số hộ dùng điện toàn quốc, tiền điện tăng khi thay biểu giá.
Bên cạnh đó, giá điện theo bậc thang sẽ khuyến khích người dân sử dụng điện tiết kiệm. Hiện nhiều nước trong khu vực, thế giới cũng áp dụng biểu giá tương tự Việt Nam. "Giá điện sinh hoạt theo bậc thang đơn giản trong áp dụng, nhưng cũng phù hợp tương đối với điều kiện Việt Nam", ông Hải nói.
Trước khuyến nghị của chuyên gia cần tính tới áp dụng giá điện hai thành phần (công suất và điện năng tiêu thụ), ông Hải cho biết, đây là cơ chế mới, cần nghiên cứu, thử nghiệm kỹ lưỡng để tránh tác động tới các nhóm khách hàng dùng điện. Một số nước đang áp dụng giá điện hai thành phần nhưng chỉ dành cho nhóm sản xuất.
"Bộ sẽ nghiên cứu, đề xuất áp dụng thử nghiệm hai thành phần với một số khách hàng sản xuất, để có cơ sở tính giá bán lẻ điện bình quân, cũng như đánh giá tác động chi phí tới các khách hàng dùng điện", Thứ trưởng Hải thông tin thêm.
Cũng theo dự thảo cơ cấu biểu giá mới, giá điện cho nhóm khách hàng sản xuất, kinh doanh vẫn tính theo giờ thấp, cao điểm. Ông Hải nhận xét cơ chế này vẫn phù hợp, tối ưu vận hành hệ thống và đảm bảo khuyến khích các hộ dùng điện tiết kiệm.
Thứ trưởng Hải phân tích, hệ thống điện luôn có chênh lệch về nhu cầu dùng điện giữa giờ thấp - cao điểm, nên phải có dự phòng lớn. Một số nhà máy được đầu tư chỉ chạy giờ cao điểm, có số giờ vận hành ít nên giá cao, khiến điều hành hệ thống điện khó khăn, làm tăng tổn thất điện năng.
Do đó, trong các giờ cao điểm, để đủ công suất, hệ thống điện phải huy động các nhà máy turbin khí, chạy dầu giá cao. Để phản ánh đúng thực tế chi phí sản xuất, biểu giá vào giờ cao điểm cao hơn giờ bình thường hoặc thấp điểm.
"Nếu không áp dụng giá cao điểm vào những giờ cao điểm của hệ thống, nhu cầu công suất của hệ thống sẽ còn tăng cao hơn nữa, dẫn tới khó khăn trong cung cấp điện giờ cao điểm", ông Hải nói.
Ngoài ra, việc áp dụng biểu giá bán lẻ điện theo thời gian dùng trong ngày cũng khuyến khích các khách hàng chuyển một phần dùng, sản xuất vào giờ cao điểm sang giờ thấp điểm, bình thường. Tức là, họ sẽ tiết kiệm được chi phí, còn hệ thống điện giảm phụ tải vào giờ cao điểm, giảm áp lực vốn đầu tư xây dựng nguồn điện mới.
