Khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ đang thu hoạch rộ hồ tiêu, nhưng giá tiêu vẫn trong xu hướng tăng. Giá tiêu có thể còn tăng trong thời gian tới, ngay cả khi Indonesia bước vào vụ thu hoạch.

Nhiều doanh nghiệp không gom được hàng

Ngày 07/3, giá tiêu phần lớn ổn định tại các địa phương. Riêng tỉnh Đồng Nai giảm 500 đồng/kg về mức thấp nhất 93.000 đồng/kg, bằng với Gia Lai. Hai tỉnh Đắk Lắk và Đắk Nông có mức giao dịch cao nhất 96.000 đồng/kg. Mặc dù giá hồ tiêu đang ở mức cao so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng người dân bán ra ít, người mua không có hàng. Nhiều nông dân ở huyện Đắk Mil, tỉnh Đắk Lắk cho biết, hồ tiêu tăng giá, nhưng bà con vẫn kiên nhẫn giữ lại, chưa vội bán ra khiến cho nhiều doanh nghiệp không gom được hàng.

Theo Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), sản lượng tiêu niên vụ 2023 - 2024 của Việt Nam dự kiến giảm 10 - 15% xuống 160.000-170.000 tấn, ở mức thấp nhất trong vòng 5 năm gần đây do nông dân có xu hướng chuyển sang trồng các loại cây ăn quả khác có hiệu quả kinh tế hơn. Trong khi đó sản lượng của các nước lớn Indonesia, Brazil, Malaysia, Campuchia đều giảm nguồn cung nên không bù đắp đủ lượng giảm xuất khẩu của Việt Nam, nên giá hạt tiêu tăng mạnh ngay từ đầu vụ, và sẽ còn tăng trong thời gian tới nhưng mức tăng bao nhiêu vẫn chưa thể đoán định.

Chủ tịch VPSA nhìn nhận, hiện nay, giá hồ tiêu đang cao nhưng người dân bán ra ít, người mua không có hàng. Dân cần tiền thì bán. Dân chưa cần tiền thì cứ chờ giá tốt hơn. Mặc dù doanh nghiệp đã đặt cọc nhưng bà con nông dân có thể không giao hàng. Khi đó, các công ty xuất khẩu gặp rủi ro không có hàng để giao cho nhà nhập khẩu.

Cục Xuất nhập khẩu (XNK) - Bộ Công Thương dự báo, thị trường hạt tiêu toàn cầu sẽ diễn ra sôi động trong thời gian tới. Do chênh lệch mùa vụ nên giá hạt tiêu tiếp tục neo ở mức cao trong vài tháng nữa. Những nước có sản lượng hạt tiêu lớn như Brazil đã qua mùa thu hoạch, Việt Nam đang vào mùa thu hoạch, trong khi chính vụ của Indonesia và Malaysia phải vào tháng 7 hằng năm.

Mới đây, Hiệp hội Hồ tiêu Quốc tế (IPC) cũng đưa ra dự báo sản lượng hồ tiêu toàn cầu năm 2024 tiếp tục giảm 1,1% tương đương 6.000 tấn. Chủ yếu là giảm tại Việt Nam, trong khi dự báo tăng tại Brazil và Ấn Độ do phụ thuộc vào yếu tố thời tiết. Các quốc gia sản xuất khác có thể duy trì sản lượng tiêu với mức thay đổi không đáng kể.

Chỉ trong vòng 3 tháng, giá tiêu tăng tới 30% lên 95.000 đồng/kg khiến nông dân vui mừng, nhưng với doanh nghiệp xuất khẩu niềm vui chưa chắc đến với họ bởi những gánh nặng về chi phí đầu vào tăng trong khi giá bán ra chưa tăng tương xứng.

Giá tiêu tăng gấp đôi, đẩy chi phí tài chính của doanh nghiệp tăng theo

Theo đại diện Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu 2-9 Đắk Lắk, giá tiêu hiện đã cao gấp đôi so với trước đây, giá tiêu nguyên liệu tăng cao làm tăng chi phí đầu vào của doanh nghiệp. Nếu trước đây, 8 triệu đồng có thể mua được 2 tấn tiêu nhưng bây giờ chưa mua được một tấn. Điều này đòi hỏi nguồn vốn của doanh nghiệp phải lớn, đồng nghĩa với việc phải vay ngân hàng nhiều hơn, kéo theo chi phí tài chính cũng tăng, ăn mòn lợi nhuận.

Ngoài chi phí nguyên liệu tăng, doanh nghiệp còn chịu ảnh hưởng từ giá cước vận tải tăng do căng thẳng khu vực Biển Đỏ, nhất là tuyến vận tải sang EU, nơi tiêu thụ 20% lượng tiêu của Việt Nam. Hiện cước tàu từ Việt Nam sang EU hiện đã tăng gấp 3 lần so với thời điểm tháng 11/2023, lên 4.000 - 6.000 USD/container (loại 40 feet), và chi phí vận chuyển chiếm gần 7% giá trị đơn hàng.

Để giảm thiểu rủi ro, Cục Xuất nhập khẩu (XNK) - Bộ Công Thương khuyến nghị doanh nghiệp có thể lựa chọn kết hợp hình thức vận chuyển đường biển và và đường hàng không để tối ưu thời gian.

Theo ước tính, xuất khẩu hạt tiêu trong tháng 2/2024 đạt 18 nghìn tấn, trị giá 73 triệu USD, tăng 3,1% về lượng và tăng 5,2% về trị giá so với tháng trước, nhưng so với cùng kỳ năm 2023 giảm 35,2% về lượng và giảm 12,5% về trị giá. Tính chung 2 tháng đầu năm, xuất khẩu hạt tiêu đạt khoảng 35 nghìn tấn, trị giá 143 triệu USD, giảm 12,3% về lượng, nhưng tăng 12,9% về trị giá so với cùng kỳ năm 2023.

Tháng 2/2024, giá xuất khẩu bình quân hạt tiêu ước đạt mức 4.082 USD/tấn, tăng 2,0% so với tháng trước và tăng mạnh 35,9% so với tháng 2/2023. Tính chung 2 tháng đầu năm nay, giá xuất khẩu bình quân hạt tiêu đạt mức 4.041 USD/tấn, tăng 28,7% so với cùng kỳ năm 2023.

Theo số liệu từ Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ, năm 2023, Hoa Kỳ nhập khẩu hạt tiêu từ 49 quốc gia và vùng lãnh thổ. Trong đó, Việt Nam là nguồn cung hạt tiêu lớn nhất cho Hoa Kỳ trong năm 2023, lượng đạt 53,3 nghìn tấn, trị giá 234,13 triệu USD, giảm 17,6% về lượng và giảm 27,1% về trị giá so với năm 2022. Thị phần hạt tiêu của Việt Nam trong tổng lượng nhập khẩu của Hoa Kỳ từ thế giới tăng từ 73,85% trong năm 2022 lên 77,23% trong năm 2023