Năm 2025, các ngân hàng thương mại dự báo sẽ có cuộc chạy đua về tăng vốn điều lệ, thông qua 2 hình thức chính là trả cổ tức bằng cổ phiếu hoặc tăng vốn thông qua phát hành riêng lẻ, hoặc bằng cả 2 hình thức này.

"Soi" kế hoạch tăng vốn trình đại hội cổ đông của ngân hàng

VIB là ngân hàng đầu tiên họp ĐHĐCĐ thường niên năm nay. Cuộc họp được tổ chức vào sáng ngày 27/3/2025. Tại đại hội, VIB sẽ thông qua phương án tăng vốn điều lệ năm 2025 từ hơn 29.791 tỷ đồng lên hơn 34.040 tỷ đồng. Theo đó, ngân hàng sẽ phát hành cổ phiếu để tăng vốn cổ phần từ nguồn vốn chủ sở hữu cho cổ đông hiện hữu với tỷ lệ tối đa 14% vốn điều lệ và phát hành cổ phiếu thưởng cho cán bộ nhân viên với tỷ lệ tối đa 0,26% vốn điều lệ.

Năm nay, ACB tiếp tục trình cổ đông thông qua phương án trả cổ tức 25% bằng cả tiền mặt và cổ phiếu. Cụ thể, ACB dự kiến phát hành gần 670 triệu cổ phiếu để chia cổ tức, tương đương tỷ lệ 15%. Nếu hoàn thành, vốn điều lệ ngân hàng sẽ tăng thêm 6.700 tỷ đồng, từ 44.666 tỷ đồng lên 51.366 tỷ đồng. Thời gian dự kiến thực hiện trong quý III/2025. Với cấu phần tiền mặt, ACB sẽ chi ra khoảng 4.466 tỷ đồng để chi trả cổ tức cho cổ đông với tỷ lệ 10%.

Dự thảo phương án tăng vốn điều lệ của Nam A Bank trình ĐHĐCĐ thường niên năm 2025 cho thấy, ngân hàng dự kiến tăng thêm hơn 4.200 tỷ đồng, nâng mức vốn điều lệ từ hơn 13.700 tỷ đồng lên mức hơn 18.000 tỷ đồng. Việc tăng vốn này được thực hiện thông qua phát hành cổ phiếu từ nguồn vốn chủ sở hữu để trả cổ tức và phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho người lao động của Nam A Bank (ESOP).

Phương án tăng vốn là một trong những nội dung quan trọng nhất được trình bày tại ĐHĐCĐ năm nay của NCB. Đây được xem là bước đi chiến lược, có ý nghĩa quyết định đối với sự phát triển của ngân hàng trong giai đoạn tới. Theo phương án chi tiết được trình bày, ban lãnh đạo NCB đề xuất chào bán 700 triệu cổ phiếu riêng lẻ, tương đương với 59,42% vốn điều lệ của NCB tại thời điểm chào bán. Nếu đợt phát hành này diễn ra thành công, NCB sẽ nâng vốn điều lệ từ mức 11.780 tỷ đồng hiện tại lên 18.780 tỷ đồng.

Không chỉ các ngân hàng thương mại cổ phần, nhóm ngân hàng thương mại có vốn nhà nước cũng lên kế hoạch tăng vốn mạnh mẽ trong năm nay. Theo tài liệu trình ĐHĐCĐ thường niên 2025 của VietinBank cho thấy, ngân hàng dự kiến sẽ chia cổ tức bằng cổ phiếu tỷ lệ 44,64% để tăng vốn, tương ứng sẽ phát hành gần 2,4 tỷ cổ phiếu. Nguồn chi trả cổ tức là từ lợi nhuận còn lại sau thuế, trích các quỹ và chia cổ tức tiền mặt giai đoạn năm 2009 - 2016. Sau đợt phát hành này, vốn điều lệ của VietinBank sẽ tăng từ 53.700 tỷ đồng lên 77.671 tỷ đồng.

Trước đó, VietinBank cũng đã đề xuất các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt chủ trương cho phép ngân hàng được giữ lại toàn bộ lợi nhuận hàng năm của giai đoạn 2024 - 2028 để tăng vốn, nâng cao năng lực tài chính, mở rộng dư địa tăng trưởng tín dụng. Điều này có nghĩa trong những năm tới các cổ đông của nhà băng này sẽ tiếp tục nhận cổ tức bằng cổ phiếu.

Trước đó, một “ông lớn” khác là Vietcombank đã chốt danh sách cổ đông vào ngày để thực hiện chia cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ 49,5%. Số cổ phiếu dự kiến phát hành là gần 2,8 tỷ cổ phiếu để trả cổ tức năm 2023. Nguồn vốn phát hành cổ phiếu để chi trả cổ tức từ nguồn lợi nhuận còn lại sau thuế, sau trích lập các quỹ lũy kế đến hết năm 2018 và lợi nhuận còn lại năm 2021. Tổng giá trị phát hành theo mệnh giá đạt hơn 27.666 tỷ đồng. Sau khi hoàn tất đợt phát hành, vốn điều lệ của Vietcombank sẽ tăng từ 55.891 tỷ đồng lên khoảng 83.557 tỷ đồng.

Củng cố bộ đệm an toàn vốn, đáp ứng các yêu cầu về an toàn vốn theo Basel III

Số liệu thống kê từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho thấy, tính đến hết tháng 11/2024, tổng vốn điều lệ của toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đạt 1.100.635 tỷ đồng, tăng 9,74% so với cuối năm 2023. Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR) của nhóm ngân hàng áp dụng Thông tư 41/2016/TT-NHNN đạt 12,51%, trong đó: nhóm ngân hàng thương mại nhà nước đạt 10,57%, nhóm ngân hàng thương mại cổ phần đạt 12,21%...

Trong bối cảnh hệ thống ngân hàng đang hướng đến việc áp dụng chuẩn mực Basel III, nhằm nâng cao chất lượng vốn và năng lực thanh khoản, việc tăng vốn điều lệ của các ngân hàng là cần thiết, nhằm giúp tạo nền tảng cho một hệ thống ngân hàng phát triển ổn định, có khả năng phục hồi sau khủng hoảng, đồng thời giảm thiểu rủi ro hệ thống.

Quyết định tăng vốn của các ngân hàng cũng phù hợp với yêu cầu Chính phủ và các cơ quan quản lý. Gần đây nhất, tại Chỉ thị số 09/CT-TTg ngày 21/3 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Ngân hàng nhà nước Việt Nam nghiên cứu triển khai đối với các kiến nghị của các ngân hàng liên quan áp dụng bộ chuẩn mực Basel III.

Theo thống kê của MBS Research, hiện tại, đã có hơn 20 ngân hàng niêm yết đã đáp ứng và áp dụng yêu cầu về CAR theo tiêu chuẩn
Basel II, tuân thủ Thông tư 41/2016/TT-NHNN vào hoạt động của mình. Các ngân hàng đang có xu hướng nâng cấp tiêu chuẩn quản trị rủi ro theo Basel III nhằm tăng cường năng lực cạnh tranh với các tổ chức tín dụng toàn cầu. Một trong những yêu cầu quan trọng của Basel III đối với tỷ lệ CAR vốn cấp 1 là đạt tối thiểu 6%.

Mặt khác, trong bối cảnh Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế ít nhất 8%, việc tăng vốn điều lệ nhằm cải thiện tỷ lệ CAR và đáp ứng nhu cầu tài trợ cho tăng trưởng tín dụng cả năm. Tăng vốn điều lệ sẽ giúp các ngân hàng cải thiện năng lực tài chính, nâng cao bộ đệm an toàn vốn, mở rộng hoạt động kinh doanh đồng thời hỗ trợ nền kinh tế nói chung, các doanh nghiệp nói riêng.

"Để đảm bảo an toàn vốn đáp ứng yêu cầu tối thiểu theo Thông tư 41/2016/TT-NHNN, cũng như đáp ứng kế hoạch kinh doanh, duy trì mục tiêu phát triển bền vững của ngân hàng, NCB cần bổ sung vốn điều lệ, gia tăng vốn tự có", tờ trình của NCB nêu rõ.

Theo thống kê của CTCK Vietcap, VPB là ngân hàng có nguồn vốn dồi dào nhất. Tính đến quý III/2024, VPB có hệ số CAR cao nhất ngành ngân hàng ở mức khoảng 16% sau khi bán vốn cho cổ đông chiến lược Sumitomo Mitsui Banking Corporation (SMBC) vào năm 2023.

Nhìn chung, VIS Rating đánh giá, quy mô vốn của toàn ngành Ngân hàng vẫn ở mức khiêm tốn do lợi nhuận ổn định và hạn chế trong việc huy động vốn mới. Tỷ lệ vốn chủ sở hữu hữu hình/tổng tài sản hữu hình (TCE/TA) duy trì ổn định ở mức 8,5% năm 2024.

“Tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLCR) của ngành đã cải thiện đáng kể lên mức 91% trong quý IV/2024, tăng từ 83% trong quý III/2024, nhờ tỷ lệ hình thành nợ xấu giảm (TCB, CTG, MBB) và tăng cường xóa nợ (VCB, BID). Tuy vậy, hầu hết các ngân hàng nhỏ vẫn duy trì LLCR ở mức dưới trung bình ngành bởi lợi nhuận tăng trưởng thấp và tỷ lệ hình thành nợ xấu cao hơn. Chúng tôi kỳ vọng quy mô vốn sẽ duy trì ổn định trong năm 2025 khi mức cải thiện của lợi nhuận và khả năng tạo vốn nội bộ sẽ đi cùng với tốc độ tăng trưởng tài sản”, chuyên gia của VIS Rating dự báo.

Ngoài ra, xu hướng chuyển đổi số, đơn giản hóa các thủ tục hành đòi hỏi ngân hàng phải có nền tảng công nghệ mạnh mẽ, điều này cũng yêu cầu nguồn vốn lớn để ngân hàng duy trì sức cạnh tranh.